کمتر چیزی به اندازه گریز به طبیعت با قدرت پاها می‌تواند نیروبخش باشد! به شرط آن که کوله ای را که حمل می کنیم، سربارمان نباشد!! یک کوله‌پشتی که به درستی چیده شده باشد، برای داشتن تجربه‌ای خوشایند در کوهنوردی ضروری است. از توزیع مناسب وزن گرفته تا خشک نگه داشتن وسایل درونش و دسترسی آسان به خوراکی‌ها و لباس‌های ضدآب، همگی نخستین گام برای یک تجربه موفق در کوهنوردی است!
نکته مهم این است که ماجراجویی خود را با یک کوله‌پشتی متناسب با فرم بدن و بندهای شانه‌ای راحت شروع کنیم. گام بعدی بهینه‌سازی توزیع وزن برای کمک به حفظ مرکز ثقل بار است. به عبارت دیگر، کوله‌پشتی خود را به گونه‌ای بچینیم که کمترین فشار را به بدن ما وارد کند و در عین حال مطمئن شویم که وسایل، خوراکی ها، لباس‌ها و دیگر ملزومات در صورت نیاز در دسترس باشند. این نکات ما را به مرور اصول چیدمان کوله پشتی کوهنوردی می رساند.
تهیه فهرست لوازم کوهنوردی
پیش از شروع بسته‌بندی کوله پشتی، ابتدا باید تمام وسایلی را که می‌خواهیم در آن جای دهیم، در یک مکان جمع‌آوری کنیم. استفاده از یک فهرست، شاید بهترین راه برای اطمینان از این باشد که چیزی را فراموش نخواهیم کرد.
سپس وسایل مشابه را در یک گروه دسته بندی کنیم. به عنوان مثال، وسایل خواب (کیسه خواب، زیرانداز، لاینر کیسه خواب و…) را در کنار هم و تجهیزات کوهنوردی (کلاه ایمنی، تبر یخ، هارنس، کرامپون و…) را در دسته‌ای دیگر قرار دهیم. این کار باعث می‌شود به راحتی فهرست لوازم را بررسی کرده و اقلام را به صورت فیزیکی در آن علامت بزنیم.
4 اصل چیدمان کوله پشتی
حالا که همه چیز برای چیدن در کوله‌پشتی آماده است، بیایید ببینیم چگونه این کار را باید انجام دهیم. خوشبختانه، این کار به آسانی به خاطر سپردن ABCD (حروف نخست چهار اصل چیدمان) است.
A. دسترسی‌پذیری (Accessibility)
به این فکر کنیم که کدام وسایل را در طول روز نیاز خواهیم داشت و باید دسترسی به آن ها آسان باشد. شاید مهم ترین وسایل، موارد زیر باشند:
کرم ضد آفتاب و بالم لب/ لباس ها (هارد شل و لایه گرم)/ دستکش و دستمال سر و گردن / آب و میان‌وعده/ عینک آفتابی/ باتوم کوهنوردی/ کمک‌های اولیه و لوازم بهداشتی/ گوشی همراه و وسایل ارتباطی و… .
این وسایل را جداگانه در یک دسته قرار دهیم. آن ها آخرین وسایلی هستند که بسته می‌شوند تا در طول مسیر در دسترس باشند. این ها چیزهایی هستند که می‌توانند در جیب‌های زیپ‌دار کمری، قسمت بالایی کوله‌پشتی (سرپوش)، یا جیب‌های بیرونی جا داده شوند.
نکته:
مطمئن شویم وسایلی که ممکن است در پیاده روی به آن ها نیاز داشته باشیم، بدون نیاز به توقف و برداشتن کوله‌پشتی در دسترس باشند. دست کم آن ها را در جایی بگذاریم که بتوانیم از یک دوست بخواهیم آن ها را به ما بدهد.
در کوهپیما بخوانید: راهنمای تنظیم کوله پشتی
B. تعادل (Balance)
هیچ چیز به اندازه یک کوله‌پشتی نامتعادل باعث درد کمر و شانه نمی شود:
- اگر وسایل سنگین زیادی را در بالای کوله‌پشتی خود بگذاریم، کوله‌پشتی سنگین خواهد شد و ما را به عقب خواهد کشید.
- اگر وسایل سنگین‌تر را در یک طرف کوله‌پشتی و وسایل سبک‌تر را در طرف دیگر بگذاریم کوله‌پشتی از یک طرف سنگین خواهد شد و ما را به یک پهلو خواهد کشید. به عبارت دیگر وزن بیش از حد در یک طرف باعث عدم تعادل جانبی ما می‌شود.
پس باید تا جای ممکن همه چیز را کاملا متعادل کنیم.
C. فشرده‌سازی (Compression)
بسیاری از وسایلی که به کوهستان می‌بریم حجیم هستند. برای جا دادن همه آن ها، باید بیشترین و بهترین فشرده‌سازی را برای وسایل مان انجام دهیم (در حالی که از وسایل شکننده‌تر در برابر له شدن محافظت می‌کنیم). برای دستیابی به این هدف، تمام وسایل موجود در کوله‌پشتی را می‌توان به دو دسته تقسیم کرد: آجری (سخت) و ملاتی (نرم)!!
وسایل سخت و محکم (آجری!)
این گروه وسایل سختی هستند که قابل فشرده‌سازی نیستند. نمونه‌هایی از آن ها عبارتند از:
اجاق گاز/ قابلمه‌ها/ ظرف سوخت/ کرامپون‌ها/ میله‌های چادر/ میخ‌های برف (Snow Pickets)/ پیچ‌های یخ (Ice Screws)/ کارابین‌ها/ ابزار اتصال (Clippy Bits)/ کلاه ایمنی کوهنوردی/ باتری قابل شارژ و… .
وسایل نرم (ملاتی)
این دسته وسایل نرمی هستند که می‌توانند فشرده و قالب‌گیری شوند تا در بین ابزار «آجری» جای بگیرند. مانند:
بدنه چادر/ لایه‌های پوشاک (ژاکت، شلوار، دستکش و غیره)/ کیسه خواب/ طناب‌ها/ دستمال توالت/ کیسه‌های دفع زباله و… .
همان طور که کوله‌پشتی خود را می‌چینیم، سعی کنیم ابزار آجری کوچک‌تر را در وسایل بزرگ‌تر قرار دهیم. برای مثال، می‌توانیم چراغ پیشانی خود را (اگر در طول روز به آن نیاز نداریم) در قابلمه پخت و پز بگذاریم.
D. ابزار خطرساز/ وسایل بیرونی (Dangerous tool)
این ها وسایلی هستند که اگر به درستی بسته‌بندی نشوند، ممکن است برای ما و دیگران خطرساز شوند. نمونه‌هایی از این وسایل عبارتند از:
تبر یخ/ کرامپون/ سوخت (به خصوص بنزین سفید)/ میله‌های چادر/ چادر/ میخ‌های برف/ بیل/ پیچ‌های یخ و… .
قانون کلی برای بسته‌بندی کوله‌پشتی این است که سعی کنیم بیشتر چیزها را تا حد امکان در داخل کوله‌پشتی جا دهیم و تعداد وسایل بیرون از کوله‌پشتی را کاهش دهیم. آویزان بودن ابزار و وسایل زیاد در بیرون کوله‌پشتی، نشانه آشکار یک کوهنورد تازه‌کار است.
با این حال، ابزاری که نام برده شد باید بیرون از کوله پشتی جا داده شوند تا به وسایل داخل آن آسیب نرسانند. اگرچه این موارد اغلب در بیرون قرار می گیرند، اما باید محکم و مناسب بسته شوند تا از کوله‌پشتی جدا نشده و گم نشوند یا تاب نخورند و به دیگران یا خودمان آسیب نرسانند.
همچنین مواد بدبویی که نمی‌خواهیم روی لباس یا غذای ما بریزند نیز باید با دقت بسته‌بندی شده و با رعایت نکات ایمنی در بیرون کوله بسته شوند.
بخش بندی کوله پشتی
اکنون نوبت به آن رسیده که به رعایت 4 اصل بالا، وسایل مان را در کوله پشتی بچینیم. فضای داخلی کوله پشتی را می توان به چهار بخش تقسیم کرد.
1. پایین کوله‌پشتی
با قرار دادن هر وسیله با وزن متوسط در پایین کوله‌پشتی شروع کنیم، از جمله زیرانداز کیسه خواب، لباس‌های ضخیم‌تر و کیسه خواب فشرده. پایین کوله‌پشتی همچنین مکان بسیار خوبی برای نگهداری مواد غذایی حجیم و خشک بسته‌بندی شده، است.
2. بخش میانی کوله پشتی: قسمت جلویی
قسمت جلوی بخش میانی کوله‌پشتی مکان بسیار خوبی برای قرار دادن وسایل میان‌وزنی است که نیازی به دسترسی دائم و سریع به آن‌ها نداریم، مانند لباس‌های اضافی، حوله، بالش و لوازم بهداشتی که کمتر استفاده می شوند. همچنین دمپایی‌های سبک یا صندل را نیز می توان در این قسمت جا داد.
3. بخش میانی: قسمت پشتی
در این قسمت که از کمر تا شانه ما را در بر می گیرد می توانیم وسایل سنگین تر را جای دهیم تا فشار زیادی به ما وارد نشود و سنگینی این وسایل تا حدودی مهار شود. اجاق و کپسول/ مواد خوراکی/ وسایل کوهنوردی و… جزء این گروه هستند.
4. بالای کوله‌پشتی
قسمت بالای کوله‌پشتی برای وسایل کوچک و سبک‌وزنی که باید در طول پیاده‌روی به طور مکرر به آن‌ها دسترسی داشته باشیم، ایده‌آل است. برای سهولت دسترسی، همه چیز را در کیسه‌های کوچک گروه‌بندی کنیم تا بتوانیم آنچه را که نیاز داریم بدون جستجو پیدا کنیم. لوازم بهداشتی، وسایل کوچک مانند ضد‌عفونی‌کننده دست، مسواک و خمیردندان، کرم صورت، ضد آفتاب (یادمان نرود که مرتبا از آن استفاده کنیم) و… را در یک کیف کوچک قرار دهیم تا همه آن‌ها در کنار هم باشند.
این قسمت همچنین بهترین مکان برای چیزهایی است که در مواقع اضطراری باید به سرعت آن‌ها را برداریم: کیت بقا و کمک‌های اولیه.
جیب‌های کناری و کمری کوله پشتی
هر چند ممکن است هواشناسی هوایی آفتابی را پیش بینی کرده باشد، اما همراه داشتن یک لایه ضدآب در یکی از جیب‌های بیرونی کوله‌پشتی نوعی آینده نگری است. جیب‌های کناری همچنین برای نگهداری بطری آب و میان وعده عالی هستند. از آنجایی که هدف، توزیع وزن یکنواخت است، حتما از جیب‌های کناری دو طرف کوله‌پشتی استفاده کنیم. هیچ کس دوست ندارد در حالی که احساس کج بودن می‌کند، پیاده‌روی کند!
کلاه آفتابگیر را به قسمت بیرونی کوله‌پشتی آویزان کنیم تا در صورت نیاز بتوانیم به راحتی آن را برداریم. عینک آفتابی و نقشه یا GPS نیز می‌تواند دور گردن مان یا در جیب‌های بند شانه کوله‌پشتی (در صورت وجود) قرار گیرد.
اکنون که کوله پشتی خود را بستیم، باید آن را بدون تکیه گاه روی زمین بگذاریم. اگر کوله در جای خود ماند و به طرفی کج نشد و یا نیافتاد، یعنی کارمان را درست انجام داده ایم، اما اگر کج شد و یا افتاد باید دوباره آن را بچینم تا در حالت ثابت، تعادل داشته باشد.
حالا تنها کاری که باید انجام دهیم این است که گوشی خود را در حالت پرواز و دنیا را پشت سر بگذاریم و برای چند روز در مسیر کوهستان ناپدید شویم (اطلاع دادن به خانواده و یا یک دوست را فراموش نکنیم).
ضدآب کردن کوله‌پشتی
چندین روش برای ضدآب کردن کوله‌پشتی کوهنوردی وجود دارد. می‌توانیم از ابتدا یک کوله‌پشتی ضدآب بخریم یا یک کاور برای کوله‌پشتی خود تهیه کنیم و یا با یک کیسه پلاستیکی کوله پشتی را از درون عایق کنیم.
هنگام استفاده از کاور باید به نکات زیر توجه داشته باشیم:
1. ما بعضی از وسایل را در بیرون کوله‌پشتی حمل می‌کنیم. به ویژه، تبر یخ، میخ‌های برف و کرامپون‌ها و باتوم ها را. این وسایل تیز هستند و در صورت وزش باد، که در کوهستان تقریبا همیشه هست، می‌توانند به کاورهای کوله‌پشتی گیر کرده و آن‌ها را پاره کنند.
2. صحبت از باد شد. اگر پوشش کوله خود را محکم نکنیم، باد می تواند آن را ببرد! بارها دیده ایم که بسیاری از آن ها هنگام وزش باد در کوهستان از کوله جدا شده اند و به زباله و یک منظره ناخوشایند در طبیعت تبدیل شده‌اند. اگر چنین اتفاقی بیافتد، خداحافظ ضدآب بودن!
برخی از کوهنوردان به جای استفاده از کاور، با گذاشتن یک کیسه پلاستیکی در داخل کوله پشتی آن را ضدآب می کنند. این کار هم یک سد ضدآب ایجاد می‌کند. پس از گذاشتن کیسه در درون کوله، وسایل را درون آن می گذارند.
نکته:
استفاده از کیسه پلاستیکی معایبی به همراه دارد:
1. استفاده بیش از حد از پلاستیک برای محیط زیست زیان آور است و ما به عنوان بخشی از حافظان آن باید به پلاستیک، نه بگوییم.
2. کیسه های زباله (که بعضی ها از آن استفاده می کنند) معمولا از مواد بازیافتی ساخته می شوند و ممکن است بوی ناخوشایندی داشته باشند و در صورت استفاده از آن ها به ویژه در کنار خوراکی ها بو و مزه غذاها تغییر کند. این مسئله پس از یک روز کوهنوردی بسیار ناامید کننده است.
در نهایت این ما هستیم که باید درست ترین و بهترین تصمیم را بگیریم.
لوازم گروهی کوهنوردی
هنگام بسته‌بندی، خوب است به این فکر کنیم که کدام وسایل، لوازم گروهی کوهنوردی هستند و کدام شخصی. نمونه‌هایی از اقلام رایج لوازم گروهی عبارتند از:
کیت‌های تعمیر/ کیت‌های کمک‌های اولیه/ طناب‌ها/ ابزار محافظت (میخ‌های برف، SLCDها، پیچ‌های یخ)/ چادر/ اجاق گاز/ قابلمه/ سوخت و… .
اما…..چرا باید این تمایز را قائل شویم؟ آیا هر کسی باید یک چادر با خود حمل کند؟ یا آیا همه باید اجاق جداگانه داشته باشند؟ به همین ترتیب، آیا لازم نیست هر کسی یک کیت تعمیر یا یک کیت کمک‌های اولیه بزرگ با خود داشته باشد؟
از آنجا که در کوهنوردی هر گرم مهم است، پس شاید لازم نباشد وسایلی را که چند نفر می توانند از آن استفاده کنند، هر کسی به طور جداگانه شخصی با خود ببرد.
وسایل حجیم‌تر و سنگین تر را برای تقسیم بار، تقسیم کنیم!
معمولا ساده‌ترین راه این است که وسایل گروهی را به دسته‌های تقریبا مساوی تقسیم کنیم. برای وسایل گروهی حجیم‌تر مانند چادرها، تقسیم بار خوب است: یک نفر بدنه چادر را حمل می‌کند در حالی که دیگری میله‌ها و روکش آن را.
این عالی است، به شرطی که همه از نظر آمادگی بدنی، قدرت و نوع بدن برابر باشند. با این حال، معمولا اعضای گروه دارای پیشینه‌های متنوعی هستند، از آسیب‌های قبلی گرفته تا آمادگی بدنی و قد. بنابراین، به جای انجام ساده‌ترین کار (ایجاد دسته‌های مشابه با وزن تقریبا یکسان)، بهتر است عادلانه عمل کنیم.
عادلانه به معنای در نظر گرفتن تفاوت‌های بین اعضای گروه و واقع‌بین بودن در مورد این که چه مقدار یا چه نوع وسایلی برای افراد بر اساس ویژگی‌های آن‌ها مناسب است.
نکات تکمیلی:
- برای برنامه های چند روزه حتما یک کوله‌پشتی با ظرفیت حداقل ۶۵ لیتر ببریم تا مطمئن شویم که همه وسایل به راحتی در آن جا می‌گیرند.
- ممکن است از ما خواسته شود که برخی وسایل گروهی مانند چادر، قابلمه، سوخت یا غذا را حمل کنیم. اگر نمی دانیم که چگونه این وسایل را بسته‌بندی کنیم، حتما از سرپرست برنامه و یا راهنمای خود کمک بگیریم.
- بسته‌بندی درست کوله‌پشتی، ضامن ایمنی و راحتی ما در طبیعت است. دسترسی آسان به وسایل ضروری و خشک نگه داشتن تجهیزات، تجربه‌ای بهتر و ایمن‌تر را در کوهستان برای ما رقم خواهد زد.
سخنان پایانی
بسته‌بندی و چیدمان کوله‌پشتی، درباره نظم و سازماندهی است!
مانند هر کاری، چیدن کوله‌پشتی نیاز به تکرار و زمان دارد تا در آن مهارت پیدا کنیم. در نهایت، آنقدر دقیق خواهیم شد که می‌توانیم کوله‌پشتی خود را در عرض چند دقیقه ببندیم. تا آن زمان، همچنان فهرست لوازم را تهیه کنیم تا مطمئن شویم تمام تجهیزات لازم را با خود می بریم!
