شاید به نظر برسد، نوشتن و حتی خواندن «راهنمای صعود به قله توچال» ضروری به نظر نمی رسد، زیرا نه تنها تهرانی ها بلکه کوهنوردان استان های دیگر نیز می دانند مسیرهای صعود به این قله کدام است و البته ساده ترین آن رفتن به انتهای ولنجک و خرید بلیت و لذت بردن از چشم اندازها از داخل تله کابین است!! اما همیشه نخستین صعودکنندگانی هم هستند و یا کسانی که می خواهند با پای خود به قله برسند. در هر صورت مقاله پیش رو به معرفی مسیرهای صعود به قله توچال می پردازد.
قله توچال
این کوه با ارتفاع 3964 متر از قله های البرز میانی است که در شمال شهر تهران و جنوب روستای شکرآب روبار قصران قرار دارد. این قله بلندترین و شناخته شده ترین کوه آبپخشان توچال است که از قله دارآباد در شمال شرقی تهران شروع شده و تا قله گُلوی در روستای مورود جاده چالوس ادامه دارد. مهمترین قله های این آبپخشان از شرق به غرب عبارتند از: دارآباد، سیاه بند، لزون شرقی و غربی، توچال، شاهنشین، بازارک، لوارک، سرلت، تالون، سه سنگ و گلوی.
ایستگاه هفت تله کابین و پیست اسکی و هتل توچال در نزدیکی این قله ساخته شده اند و از مناطق گردشگری محبوب استان تهران به شمار می آیند. همچنین بر روی قله جان پناهی برای مواقع اضطراری ساخته شده است.
پیشنهاد کوهپیما: راهنمای صعود به قله توچال
مسیرهای صعود به قله توچال
پیش از صحبت درباره توچال، یادآوری یک نکته ضروری است: در کوهنوردی و طبیعت گردی تا جای ممکن، حتما و حتما در پاکوب ها برویم. متاسفانه چهره بعضی از کوه ها به دلیل صعودهای بی رویه به شکل ناراحت کننده ای ناخوشایند شده است. این مشکل درباره کوه هایی که نزدیک شهرها هستند بیشتر صدق می کند. به این بیاندیشیم که طبیعت (این امانت) را باید به نسل بعد برسانیم.
اما توچال…برای صعود به و فرود از این قله چند مسیر هست که ما بر اساس توانایی، فصل و زمان کوهنوردی و تجهیزات خود می توانیم از میان آن ها یکی را انتخاب کنیم. مهمترین راه های صعود به توچال عبارتند از:
- مسیر دربند و پس قلعه
- مسیر دره اوسون
- مسیر آبپخشان شرقی ( دارآباد و لزون ها)
- مسیر تله کابین
- مسیر شهرستانک
مسیر صعود به قله توچال از دربند و پس قلعه
این مسیر شناخته شده ترین و پر رفت و آمدترین راه صعود به قله توچال است. آغاز پیاده روی این مسیر میدان کوهنورد در انتهای خیابان دربند است. اما چگونه به آنجا برویم؟ کافی است نشانی زیر را پی بگیریم: میدان تجریش، خیابان فناخسرو، انتهای خیابان دربند، میدان کوهنورد.
در این محل ماشین مان را پارک می کنیم – که معمولا به دشواری می توان جای پارک پیدا کرد- و قدم در راه می گذاریم.
در طول سال و همه روزه کوهنوردانی هستند که از این مسیر صعود می کنند. پس می توانیم مطمئن باشیم با همراهی آن ها نیز می توانیم به مقصد برسیم، با این حال بهتر است هرگز این کار را نکنیم و برای صعود، به ویژه نخستین بار، حتما با یک بلد راه کوهنوردی کنیم.
پس از آغاز پیاده روی و نزدیک به 150 متر بعد از میدان کوهنورد، یک دوراهی هست. راه دست چپ خیابانی است که به تله سیژ دربند می رسد و از نزدیکی امام زاده ابراهیم می گذرد و کمی جلوتر با راه دیگر یکی می شود. طول این بخش نزدیک به 1.7 کیلومتر است. اما مسیر دست راست، راهی است که از میان رستوران ها و قلیان سراها!!! می گذرد و تقریبا 1.3 کیلومتر طول دارد. از آنجا که متاسفانه بوی ناخوشایند قلیان به تمام اجزاء این مسیر رسوخ کرده، بهتر است همان مسیر تله سیژ را انتخاب کنیم.
پس از مدتی پیمایش به روستای پس قلعه می رسیم. راه را ادامه می دهیم. اگر در بین راه احساس کردیم خوراکی و یا نوشیدنی کافی همراه نیاورده ایم، جای نگرانی نیست. زیرا در میان راه و بعد از پایان منطقه مسکونی، چند جا هست که می توانیم چیزهای مورد نیاز خود را تهیه کنیم. اولین شان، کافه رجب است که 3.5 کیلومتر بالاتر از آغاز مسیر است. بعدی کافه آبشار دوقلو و آخرین هم پناهگاه شیرپلاست.
به کوهنوردی مان برگردیم. کمی بالاتر از روستای پس قلعه، ساختمان امداد کوهستان شیرپلا در کنار راه دیده می شود. با کمی احتیاط و دقت به کمک این دوستان نیاز پیدا نخواهیم کرد. مانند هر مسیر دیگری هر بخش از این راه نامی محلی دارد که اشاره به آن ها ضرورتی ندارد، بهتر است نشانه های اصلی را بشناسیم. کمی بالاتر به کافه رجب می رسیم که پیشتر به آن اشاره شد. پس از کافه رجب بخش سنگی راه است. این قسمت نزدیک به 500 متر طول دارد و با آن که با سیم بکسل و میله های کنار مسیر، ایمن سازی شده است، اما باید هنگام صعود و البته فرود بسیار مراقب باشیم و در صورت امکان به دیگران کمک کنیم.
بعد از صخره ها به آبشار دوقلو می رسیم. آبشاری زیبا با درختانی سرسبز در کنارش که در فصل گرم سال خنکی مطبوعی دارد. کمی بالاتر پناهگاه شیرپلا قرار دارد. هم در کنار آبشار و هم پناهگاه، محل مناسب برای استراحت هست و شاید بد نباشد چاشتی هم بخوریم و قمقمه ها و کمل بک مان را پر کنیم. پناهگاه هم در بیشتر روزهای سال فعال است و می توان از امکانات آن استفاده کرد. اگر تصمیم به صعود دو روزه داشته باشیم نیز می توانیم در خوابگاه های آن بمانیم و یا از رستوران و فروشگاهش خرید کنیم. تا این جای کار تقریبا 6 کیلومتر آمده ایم، نیمی از راه را.
در پشت پناهگاه چند تابلو دیده می شود که مسیرهای متعددی را نشان می دهند- در طول مسیر تابلوهای راهنما وجود دارند-. مسیرهای دره پیازچال، پناهگاه و قله کلکچال، ایستگاه 5 تله کابین و قله توچال.
هنوز راه درازی در پیش داریم و بهتر است زودتر حرکت کنیم. ایستگاه بعدی: جان پناه امیری در فاصله 3 کیلومتری از پناهگاه شیرپلاست. پاکوب در همه مسیر کاملا مشخص است. پس از تراورس کنار پناهگاه، شیب مسیر کمی تند می شود و دوباره ملایم تر. این تواتر چند بار تکرار می شود. برای ما فرقی نمی کند، با احترام به طبیعت راه مان را می رویم و از آن لذت می بریم. به جان پناه می رسیم. این جا آخرین جایی است که آب دارد. این منطقه پیشتر با نام سیاه سنگ شناخته می شد تا آن که در سال 1375 به یاد کوهنورد « علی امیری» -که در سال 1373بر اثر برخورد آذرخش در این محل جانش را از دست داد- جان پناهی توسط پدر و مادرش ساخته شد. یادش گرامی.
تا قله تقریبا 3 کیلومتر دیگر مانده است. پس راه را ادامه می دهیم. در میان راه گذر به گذر میله هایی دیده می شود که مسیر را نشان می دهند و تابلوهایی که ارتفاع منطقه را یادآوری می کنند. فاصله این میله ها در بخش پایانی مسیر و تقریبا پای قله کمتر می شود.
…..پس از تلاش فراوان و با طی کردن نزدیک به 11 کیلومتر به قله می رسیم. چشم انداز شرق و غرب و شمال این قله بسیار دیدنی است، اما وقتی رو به جنوب می ایستیم….بگذریم.
اگر هوا پاکیزه باشد از دماوند سرفراز در شرق تا بسیاری دیگر از کوه های البرز میانی در غرب در چشن اندازمان است.
اگر بخواهیم از راهی که آمده ایم و یا مسیر پیاده روی دیگری برگردیم، بهتر است زودتر حرکت کنیم تا به تاریکی نخوریم. اما چنانچه بخواهیم با تله کابین بازگردیم شاید بتوانیم کمی بیشتر روی قله بمانیم. فاصله میان قله توچال و ایستگاه 7 تله کابین کمی بیشتر از 1 کیلومتر در جهت غرب است.
مسیر صعود به قله توچال از دره اوسون
بخش ابتدایی صعود از این مسیر با راه شیرپلا یکی است. 1.7 کیلومتر پس از میدان کوهنورد به دوراهی هتل اوسون می رسیم. اگر این راه را برای صعود انتخاب کرده ایم باید به طرف هتل رفته و پس از آن راه را نزدیک به 5 کیلومتر تا سه راهی ایستگاه 5 تله کابین و شیرپلا ادامه دهیم. از آن جا راه دست راست (2 کیلومتر) به پناهگاه شیرپلا می رسد و راه دست چپ (2 کیلومتر) به ایستگاه 5 تله کابین. می توانیم از هر دو راه به طرف قله برویم.
مسیر صعود به توچال از تله کابین
این راه بسیار سرراست است. کافی است به ایستگاه 1 تله کابین برویم و جاده زیر دکل ها را ادامه دهیم تا پس از طی کردن 16 کیلومتر به قله توچال برسیم. تنها چالش این مسیر مسافت زیاد آن است. جاده تا ایستگاه 7 ادامه دارد. از آن جا هم همان طور که پیشتر گفته شد، کمی بیشتر از 1 کیلومتر تا قله (در جهت شرق) راه در پیش داریم.
مسیر صعود به توچال از آبپخشان شرقی
برای صعود از این مسیر چند راه وجود دارد:
1. اگر بخواهیم این آبپخشان را کامل طی کنیم باید خود را به قله دارآباد برسانیم و سپس به طرف لزون ها برویم.
2. راه دوم آن است که از گردنه کلکچال به دره پیازچال و سپس گردنه بین لزون ها رفته و راه خود را به طرف چهارپالون و توچال ادامه دهیم.
3. همچنین می توانیم از پارک جمشیدیه یا گلاب دره به قله کلکچال برویم و پس از آن گردنه لزون ها، چهارپالون و توچال.
4. راه دیگر نیز رفتن به شیرپلا، دره پیازچال، گردنه لزون ها و توچال است.
مسیرهای گفته شده نسبتا طولانی هستند و بیشتر از 13 کیلومتر طول دارند. همچنین صعودکنندگان از این مسیرها نسبت به راه های دیگر کم تر هستند. بنابراین اگر قصد صعود از این مسیرها را داریم، حتما با امکانات کامل و یک راهنمای آگاه اقدام کنیم کنیم.
مسیر صعود به قله توچال از شهرستانک
این مسیر همان راه شاهی است که ناصرالدین شاه از آن به کاخ ییلاقی خود در شهرستانک جاده چالوس می رفت.
جاده چالوس و آزادراه تهران – شمال، هر دو ما را به دوراهی شهرستانک می رسانند. از ابتدای آزادراه تا شهرستانک 47 کیلومتر و از میدان امیرکبیر کرج تا آن جا 78 کیلومتر است. در انتهای روستا جاده ای هست که به هتل توچال می رود. این مسیر نیز کاملا مشخص است و تنها نباید از راه خارج شویم تا به مقصد برسیم. طول این مسیر تقریبا 17.5 کیلومتر است. در این مسیر تقریبا در همه فصل ها چشمه ها آب دارند. به خاطر داشته باشیم: اگر برای اولین بار می خواهیم از مسیر جدیدی کوهنوردی کنیم، حتما با کسی که با منطقه آشناست همراه شویم.
نکته پایانی: از هر مسیری که به قله توچال می رویم، نباید آن را دست کم نگیریم. به یاد داشته باشیم نزدیکی این کوه به شهر دلیل ایمنی آن نیست.
