قله های پهنه سار، چشمه شاهی، بارو و کندر به دلیل زیبایی منطقه و دسترسی آسان، از کوه های مورد علاقه کوهنوردان البرزی و تهرانی است که در مرز دو استان و در نزدیکی معبدی باستانی (که اکنون با نام امام زاده «بی بی زرین قمر» می شناسیم) قرار دارند. نزدیکی این کوه ها باعث شده تا کسانی که به منطقه می روند، معمولا همه آن ها را در یک برنامه صعود کنند.
ارتفاع قله پهنه سار (پهنه حصار) | 3375 متر |
ارتفاع قله چشمه شاهی | 3357 متر |
ارتفاع قله بارو | 3281 متر |
ارتفاع قله کندر | 3200 متر |
مسیرهای صعود به قله چشمه شاهی و محدوده اطراف
این مجموعه را از پنج مسیر می توان صعود کرد:
– روستای خور (جاده چالوس)
– روستای چاران (جاده چالوس)
– روستای کندر (جاده چالوس)
– روستای واریش (بخش کن)
– روستای سنگان (بخش کن)
در این راهنما با سه مسیر روستاهای خور، واریش و سنگان آشنا می شویم.
مسافت از روستای خور تا قله چشمه شاهی | 6.5 کیلومتر |
مسافت از امام زاده قاسم روستای سنگان تا قله پهنه سار | 8 کیلومتر |
مسافت از روستای واریش تا قله بارو | 7 کیلومتر |
مسیر روستای خور
این روستا در فاصله 27 کیلومتری از میدان امیرکبیر کرج در جاده چالوس قرار دارد. پس از طی کردن 15 کیلومتر در جاده چالوس، تابلو پیست اسکی خور نشانه خوبی است که وارد جاده فرعی شویم. پس از گذشتن از روستاهای اِرَنگه، سرزیارت و سیجان به خور می رسیم. در همان ورودی روستا و در نزدیکی کانکس نگهبانی می توانیم خودرو خود را پارک کنیم. اینجا آغاز مسیر پیاده روی است.
در اینجا دروازه ورودی پیست اسکی را می بینیم که در زمستان می توانیم از امکانات این مکان هم استفاده کنیم.
پس از کمی پیاده روی در آخر روستا به یک دوراهی می رسیم. راه دست راست به طرف آبشار (البته بخشی از مسیر را از این راه هم می توانیم بپیماییم) و راه دست چپ جاده ای است که پس از طی کردن 2.5 کیلومتر آن به پاکوبی می رسیم. دومی مسیر ماست.
پاکوب بعد از 600 متر عبور از بالای صخره ها که گاهی نزدیک و گاهی دورترند، ما را به دره ای زیبا با چند درخت بید که در زیرشان نهری جاری ست می رساند. در فصل بهار روستاییان و علاقه مندان را می بینیم که در این محل و شیب های اطراف مشغول چیدن سبزی های کوهی هستند. این مکان جای مناسبی برای کمی استراحت و شاید هم خوردن چاشت باشد.
خب، باید راه را ادامه دهیم. همان یال روبرویی مسیر ماست. در ابتدا شاید پاکوب دیده نشود، اما راهمان را ادامه می دهیم، زیرا کمی بالاتر نمایان می شود. نشان دیگری که خوب است به یاد داشته باشیم، ساختمان کوچکی است که در سمت راست ابتدای یال در کنار گوسفندسرا قرار دارد. بعد از 1300 متر سربالایی با شیب نسبتا تند به یک همواری کوچک می رسیم که علاوه بر آن که جای مناسبی برای دم زدن و خوردن تنقلات است، نشانه دیگری است که راه را درست آمده ایم. از این جا 900 متر دیگر باید بپیماییم تا به مقصد برسیم. در این جا قله پهنه سار در سمت چپ و قله چشمه شاهی در سمت راستمان قرار دارند. فاصله دو قله از هم، نزدیک به 700 متر است. پایین دست این دو قله دشتی کوچک و سرسبز (طبعا در بهار) را می بینیم که محلی ها به آن گندم چال می گویند. شاید در گذشته های دور در این جا گندم می کاشتند و به همین دلیل به این نام معروف شده است. در این دشت ساختمانی وجود دارد که با نام مقبره «بی بی زرین قمر» شناخته می شود. این که این بنا معبدی از دوره پیش از اسلام است و یا امام زاده ای از دوره اسلامی را، باستان شناسان و تاریخ دانان باید بگویند، اما آن چه برای ما مهم است، پناهگاه بودن این ساختمان در شرایط بد آب و هوایی و شب مانی برای کوهنوردان است.
خب، شاید بخواهیم به قله های بارو و کندر هم برویم. این دو درست روبروی ما (در سمت جنوب) هستند. فاصله دو کوهی که اول صعود کردیم تا بارو نزدیک به 2700 متر است.
بخوانید: گزارش صعود قله زرین کوه طالقان
پهنه سار یا پهنه حصار؟
در زبان فارسی «سار» پسوند مکان است و هنگامی که پس از نام جایی می آید نوعی تاکید بر آن ویژگی است. در نام پهنه سار هم نشان دهنده گستردگی مکانی است که این قله به آن مشرف است. از سوی دیگر کلمه «حصار» مترادف دیوار و پرچین و نرده است که کاربرد آن در نام این محل درست به نظر نمی رسد. شاید «پهنه سار» به مرور و هنگام بیان به « پهنه سار» تبدیل شده است.
مسیر روستای سنگان بالا
این روستا در بخش کن استان تهران واقع شده است و فاصله آن از میدان بهاران در انتهای بلوار کوهسار 17 کیلومتر است. پس از وارد شدن به جاده کن و گذشتن از سولقان به یک دوراهی می رسیم، راه سمت چپ به سنگان می رود و مسیر اصلی تر به امام زاده داوود. تابلو دوراهی، مسیر درست را به ما نشان می دهد. از این جا تا رسیدن به روستای سنگان پایین جاده در کنار بزرگراه شمال (تهران-چالوس) ادامه دارد که نشانه خوبی است که راه را درست آمده ایم. فاصله سنگان پایین و بالا زیاد نیست.
پس از رسیدن به سنگان بالا باید جاده را تا 500 متر جلوتر که به امامزاه قاسم می رسیم ادامه دهیم. پیاده روی ما از این جا آغاز می شود. مسیر تا 2 کیلومتر، جاده ای خاکی است (ضمنا باید به تابلوهای راهنمای آبشار سنگان توجه داشته باشیم، زیرا مسیر قله از کنار آبشار می گذرد). در دو نقطه از راه دو دو راهی پیش رویمان است. که در هر دو باید مسیر چپ را ادامه دهیم. پس از طی کردن 2 کیلومتر که پیشتر هم گفته شد، دوباره به دو راهی می رسیم، این بار جاده و یک پاکوب روستایی که از میان باغ ها می گذرد. از هر دو مسیر می توانیم راه خود را ادامه دهیم. جاده، طولانی تر و هموارتر و پاکوب کوتاه تر و کمی شیب دار است. هر دو در نقطه ای باز به هم می رسند. فاصله از اینجا تا آن جا (محل رسیدن دو مسیر به هم)، از جاده 2 کیلومتر و از پاکوب 1400 متر است. ناگفته نماند که مسیر پاکوب زیباتر است. از طرف دیگر بخش های زیادی از جاده خراب شده و دیگر خودرویی نمی تواند رفت و آمد کند، اما موتورسوارها همچنان در راهند. اگر از جاده می رویم باید به یاد داشته باشیم که وقتی در بخش پایانی آن که به دره می رسیم نباید وارد باغ شویم، بلکه پاکوب سمت دیگر دره را ادامه می دهیم تا به پاکوب اصلی برسیم. از این جا تا آبشار نزدیک به 400 متر دیگر راه در پیش داریم.
در کنار آبشار تقریبا همیشه گردشگر هست (شاید به غیر از صبح خیلی زود) که باید امیدوار باشیم به طبیعت و زیبایی های آن احترام بگذارند.
ادامه مسیر ما درست زیر صخره های بلند دست راست آبشار ادامه می یابد. پس از 250 متر به بخش چالش برانگیز مسیر می رسیم. صخره هایی که باید از آن ها بالا برویم. البته به لطف مهربانی چند انسان خوب، این بخش کابل کشی شده و با کمی دقت و احتیاط می توانیم به سلامت از آن رد شویم. در بالای صخره ها به یالی می رسیم که مسیر ماست. پس از یال دشت کوچکی هست که با تراورسی ما را به گردنه کِرِکوه می رساند. این بخش از راه تقریبا 1300 متر است. به گردنه که رسیدیم در سمت راست مان کرکوه، سمت چپ پهنه سار و روبرویمان دره ای است که به روستای خور می رسد. خب، به چپ می پیچیم و شیب پایانی مسیر را می پیماییم. پاکوب مشخص است. از این جا تا قله تنها 2 کیلومتر فاصله داریم.
دوباره به قله پهنه سار رسیدیم. اگر مایل باشیم می توانیم همچون بار پیش که از روستای خور آمدیم کوه های دیگر منطقه را هم صعود کنیم. و یا نه، پس از کمی استراحت و لذت بردن از آرامش طبیعت بازگردیم.
پیشنهاد کوهپیما: راهنمای صعود به شاه البرز
مسیر روستای واریش
برای رفتن به واریش باید ابتدا به بلوار اردستانی منطقه 22 شهرداری تهران برویم. آغاز جاده این روستا بین بزرگراه های همدانی و خرازی در مسیر جنوب به شمال بلوار است، تابلو روستای وردیج و واریش مسیر را نشان می دهد. مسافت از خروجی بلوار اردستانی تا روستای واریش 13 کیلومتر است. در میانه راه و نزدیکی وردیج صخره های زیبا و عجیبی دیده می شوند که بسیاری تنها برای دیدن آن ها به این منطقه می آیند. اگر هنگام رفت نتوانستیم خوب آن ها را تماشا کنیم، بد نیست هنگام برگشت برای این کار زمانی در نظر بگیریم.
راهمان را ادامه می دهیم…
پس از پارک کردن خودرو در پارکینگ ابتدای روستا، امتداد جاده که در غرب روستاست (بر روی تابلویی در آغاز راه « مسیر کوهنوردی قله های: پهنه سار، لیزون و لیچه» دیده می شود) را پی می گیریم (البته از داخل روستا هم می توانیم رد شویم). بخشی از راه که جاده ای خاکی است و تا آخرین سیل بند امتداد دارد، از پشت باغ های روستا می گذرد. با طی کردن نزدیک به 3 کیلو متر به آبگیری که در پشت یک سیل بند تشکیل شده می رسیم (ممکن است در همه فصل ها آب نداشته باشد). از آبگیر1200 متر دیگر را هم باید در دره طی کنیم تا به آغاز سربالایی برسیم. البته پس از سیل بند چند درخت بید در دره هست که زیر یکی از آن ها چشمه ای گوارا دیده می شود که هم در کنارش می توانیم کمی دم بزنیم و هم بطری هایمان را پر کنیم. نکته مهم این که، پاکوب تا قله کاملا مشخص است. پس از 2.5 کیلومتر به بخش سنگی راه می رسیم. در این جا با آن که چالش خاصی ندارد، اما بهتر است بیشتر احتیاط کنیم. این جا هم در پایان قسمت سنگی چند انسان مهربان، نربانی در کنار صخره گذاشته اند که می تواند نشانه خوبی باشد که راه را درست آمده ایم. بعد از بالا رفتن از نردبان، و 300 متر شیب به یک تراورس می رسیم. پس از طی کردن 200 متر از تراورس، دو راه در پیش داریم: یکی آن که به چپ بپیچیم و سمت «قله بارو» برویم (طول این سربالایی نزدیک به 550 متر است) و دیگری آن که تراورس را 1.5 کیلومتر دیگر ادامه دهیم، و با شیب ملایم تری تقریبا روبروی «بی بی زرین قمر» وارد گندم چال شویم. این نقطه میانه راه بارو به پهنه سار است.
هنگامی که روی قله بارو ایستاده ایم اگر 600 متر به سمت غرب برویم به قله کندر می رسیم. پس از آن می توانیم عیشمان را کامل کنیم و از پهنه سار و چشمه شاهی هم دیدن کنیم.
بر روی این قله ها چشم انداز زیبایی پیش رویمان است. از شاه البرز و علم کوه و زرین کوه گرفته تا آبپخشان کاهار و در شرق هم کوه های شمال تهران.
امیدواریم با این راهنما صعود خوبی را تجربه کنید.
*راهنمای دو مسیر دیگر (کندر و چاران) را مدتی بعد به این نوشته می افزاییم.