کوهنوردان برای صعود در هنگام بارش، نیاز به پوششی ضدآب دارند. به این ترتیب می توانند ساعات طولانی تری را در فصل های بارندگی به پیمایش ادامه دهند. برای این منظور تولیدکنندگان لباس و دیگر تجهیزات کوهنوردی از پارچه گورتکس (Gore-tex) استفاده می کنند. این پارچه از زمانی که در دهه 1970 میلادی معرفی شد، جایگاه مهمی در تجهیزات کوهنوردی پیدا کرده است.
ساختار پارچه گورتکس
گورتکس یک پارچه ضدآب و تنفس پذیر است که توسط شرکت «W. L. Gore & Associates» در سال 1969 اختراع شد. این پارچه از غشای نازکی از «پلی تترا فلوئورواتیلن PTFE» که با نام تجاری تفلون شناخته می شود، ساخته شده است که دارای منافذ بسیار ریز است. این منافذ به اندازه ای هستند که قطره های آب نمی توانند به درون نفوذ کنند و از طرف دیگر بخار آب به راحتی از آن رد می شود. منافذ میکروسکوپی Gore-Tex تقریبا 20000 بار کوچکتر از قطره آب و 700 برابر بزرگتر از یک مولکول بخار آب هستند. به همین دلیل این پارچه از یک سو افراد را در برابر باران و برف محافظت می کند و از سوی دیگر تبخیر عرقشان از آن خارج می شود.
گورتکس چگونه عمل می کند؟
در محصولات عایق رطوبت و آب، از لایه Gore-Tex به عنوان یک ورقه در میان دیگر لایه ها استفاده می شود. این فرایند را می توان به روش های مختلفی برای دستیابی به عملکردهای گوناگون اعمال نمود. رایج ترین لایه بندی ها عبارتند از:
- ساختار دو لایه: در این شیوه غشای گورتکس تنها به لایه خارجی پیوند داده می شود.
- ساختار سه لایه: در این روش لایه Gore-Tex بین دو پارچه داخلی و بیرونی گذاشته می شود. در این ساختار پارچه بادوام تری به دست می آید.
- Z-Line: در این نوع عایق بندی لایه گورتکس به پارچه ای سبک تر پیوند می خورد که بین لایه بیرونی و درونی قرار می گیرد. این شیوه تولید در ساخت پارچه های زمستانی کاربرد دارد.
در تولید محصولات Gore-Tex ، لایه بیرونی معمولا با یک پلیمر ضدآب (DWR) اندود می شود. این پوشش با گذشت زمان از بین می رود، اما می توان آن را در خانه با اسپری ضدآب بازسازی کرد.
مزایای گورتکس
- ضدآب بودن
- تنفس پذیری
- سبکی
- بادوام بودن در برابر سایش و پارگی
معایب پارچه gore-tex
- گرانی
- قابل اشتعال بودن
- غیرقابل بازیافت بودن
- دیر خشک شدن در هوای سرد
پارچه گورتکس در محصولات مختلفی از جمله لباس، کفش و تجهیزات ورزشی و به ویژه کوهنوردی (لباس، چادر، کیسه خواب و کوله پشتی) استفاده می شود.
شستشو و نگهداری از پارچه گورتکس
- گورتکس را می توان با دست یا ماشین لباسشویی شست.
- برای شستشوی گورتکس نباید از سفیدکننده و نرم کننده پارچه استفاده کرد.
- پارچه گورتکس را می توان با اتوبخار اتو کرد.
- گورتکس را باید به طور مرتب با آب و صابون تمیز کرد تا منافذ آن همیشه تمیز و باز بماند.
- این پارچه را نباید در برابر حرارت مستقیم قرار داد.
بسیاری از محصولات گورتکس دارای یک پوشش محافظتی بیرونی هستند که به افزایش مقاومت در برابر باد و آسیب ها و سایش ناشی از آن کمک می کند.
گورتکس در تجهیزات پزشکی مانند ایمپلنت ها و پروتزها نیز استفاده می شود، زیرا این تکنولوژی «Biocompatible(زیست سازگار)» است و می تواند از ورود میکروب ها و باکتری ها به بدن جلوگیری کند.
برندهای جایگزین گورتکس
امروزه علاوه بر Gore-Tex محصولات دیگری نیز با ویژگی های مشابه به بازار آمده اند:
- eVent: این برند نیز همچون Gore-Tex از غشای تفلون استفاده می کند.
- H2No: این برند از لمینت های پلی استر و پلی اورتان برای شبیه سازی اثرات Gore-Tex استفاده می کند.
- HyVent: پارچه ای است که شرکت The North Face تولید می کند و از پلی یورتان ساخته می شود.
