کوهنوردی و طبیعت گردی ورود به دنیایی از آزادی و هیجان است. ما به دل طبیعت میرویم تا از چشم اندازهای حماسی و لحظات فراموش نشدنی لذت ببریم. اما در همراهی با شگفتیهای طبیعت، نباید وظیفه خود را به عنوان نگهبانان زمین فراموش کنیم.
همه ما از تاثیر منفی کوهنوردی و طبیعت گردی بر محیط زیست آگاهیم. همه ما بارها دیده ایم که حضور انسان در طبیعت چگونه این امانت را به سوی نابودی کشانده است. شاید خود ما هم از این قاعده مستثنی نباشیم. شاید ناخواسته و از روی ناآگاهی در این آتش دمیده باشیم. به این بیاندیشیم که فرزنداند ما هم باید از این موهبت استفاده کنند. پس بیایید از همین لحظه رفتار خود را تغییر دهیم.
یکی از این رفتارها، استفاده از پلاستیک است که باعث آلودگی محیط زیست شده و به حیات وحش آسیب می زند. صحنه هایی که این سال ها در کوهستان ها دیده می شود گویای آن است که بسیاری از علاقه مندان با « راه کار های کاهش استفاده از پلاستیک در کوهنوردی و طبیعت گردی» آشنا نیستند.
اصطلاح «کوهنوردی بدون زباله» یکی از اصطلاحات جدیدی است که در سالهای گذشته پدید آمده است تا نگرشی را توصیف کند که – خوشبختانه – به طور فزایندهای در بین دوستداران کوهها گسترش یافته، اما تاثیر آن اندک بوده است.
این نگرش مجموعهای از ترفندها، نکات و قواعدی آسان است برای این که کوهنوردی بدون تأثیر باشد: بدون زباله، بدون رفتار مضر برای محیط زیست، بدون اثری از حضور انسان در کوهستان.
کسانی که کوهها را به خوبی میشناسند، از آنچه صحبت میکنیم، آگاهند، اما مرور و تکرار این مطالب لازم است. فراموش نکنیم بسیاری از رفتارهای به ظاهر بیضرر در واقع تأثیری بسیار بیشتر از آنچه فکر می کنیم، دارند!

برنامه ریزی: نخستین گام برای کاهش پلاستیک در کوهنوردی
پیش از آن که به ترفندها بپردازیم، بیایید در مورد آمادهسازی صحبت کنیم. برنامهریزی نه تنها صعودی ایمن تر و روانتر را تضمین میکند، بلکه به کاهش زباله نیز کمک میکند.
برای کاستن از زباله، پیش از کوهنوردی چه چیزهایی را باید بررسی کنیم؟
یک فهرست بستهبندی تهیه کنیم.
فهرستی از تمام وسایلی که قرار است بسته بندی و حمل شود، تهیه کنیم و برای آن ها ظرف های بادوام و کیسههای پارچه ای در نظر بگیریم.
تجهیزات پایدار را انتخاب کنیم.
تجهیزاتی را انتخاب کنیم که از مواد سازگار با محیط زیست ساخته شدهاند.
کیسه زباله همراه خود ببریم.
یک کیسه کوچک برای جمعآوری هرگونه زبالهای که تولید میکنیم، به همراه داشته باشیم. این شامل خردههای غذا، پوست و باقی مانده میوه ها و زباله های غیر زیست تخریبپذیر (پلاستیک، فلز، شیشه و…) است. آن ها را بستهبندی کنیم و با خود برگردانیم.
ترفندهای بسته بندی خوراکی ها برای کوهنوردی بدون پلاستیک
با این ترفندهای مؤثر، در حالی که از غذای خود لذت میبریم، در طبیعت فقط ردپا از خود به جا می گذاریم:
کاهش بستهبندی پلاستیکی
یکی از بزرگترین عوامل ایجاد زباله، بسته های پلاستیکی یک بار مصرف است. برای مقابله با این مشکل، میانوعدهها و وعدههای غذایی را در ظرف ها و بسته های بادوام در کوله پشتی خود بگذاریم.
از کارد و چنگال یک بار مصرف استفاده نکنیم.
با آن چنگالها و چاقوهای پلاستیکی نازک و بی دوام خداحافظی کنیم. در عوض، روی وسایل سبک و محکم سرمایهگذاری کنیم. آن ها بادوام تر و با محیط زیست مهربان تر هستند.
از ظرف های بادوام استفاده کنیم.
ساندویچ، آجیل، میوه و دیگر خوراکی های خود را در ظرف های بادوام بگذاریم. این کار نه تنها استفاده از پلاستیک در کوهنوردی را کاهش می دهد، بلکه غذای ما را بهتر و سالم تر نگه میدارد.
آب را در قمقمه و کمل بک همراه ببریم.
برخی از کوهنوردان عادت دارند بطری های یک بار مصرف آب معدنی همراه ببرند. بهتر است به جای آن از قمقمه ها و کمل بک های با کیفیت استفاده کنیم و در صورت خالی شدن، آن ها را با آب چشمه های مطمئن در طول مسیر دوباره پر کنیم. این یک وضعیت برد – برد هم برای ما و هم برای «زمین» است.

غذای تازه همراه ببریم.
به جای آوردن بستههای کوچک یا میانوعدههای از پیش بستهبندی شده، غذای تازه را ترجیح دهیم و آن را در ظرف های دربسته و قابل استفاده مجدد بگذاریم. با این کار هم طبیعت و هم بدن ما، از ما سپاسگزار خواهند بود.
میوه ها را پیش از رفتن آماده کنیم.
مانند میانوعدههای از پیش بستهبندی شده، میوه یا سبزی ها را از قبل آماده کنیم، پوست و زوائدشان را جدا کنیم و آن ها را به قطعات آماده برای خوردن برش بزنیم و در ظرف های دربسته بگذاریم.
با این کار زباله های میوه را در طبیعت رها نمی کنیم، زیرا برعکس باور همگانی، هستهها، پوستهها و خردههای میوه ها مدت زیادی طول میکشد تا در طبیعت تجزیه شوند و میتوانند هم به حیوانات وحشی که ممکن است آن ها را بخورند و هم به اکوسیستم اطراف جایی که آن ها را رها میکنیم، آسیب برسانند.
قانون ۵ قدم
اگر در نقطهای توقف کردیم (برای استراحت، میانوعده، ناهار و…)، پیش از آن که از آن جا برویم، همیشه منطقه را در شعاع ۵ قدمی اطراف خود بررسی کنیم و ببینیم که چیزی را فراموش یا رها نکرده باشیم.

زباله ها را با خود برگردانیم.
همه می دانیم که پلاستیک، زبالههای صنعتی و خردههای غذا نباید رها شوند. وقتی میخواهیم چیزی را روی زمین بیندازیم، همیشه از خود بپرسیم: اگر من آن را رها نکنم، آیا به طور طبیعی بخشی از این محیط خواهد بود؟
احترام به کوهستان شامل بسیاری از کارهای کوچک، حتی مواردی است که بسیار پیش پا افتاده به نظر میرسند. به یاد داشته باشیم که تلاش اندک کافی است تا کار بزرگی انجام شود.
اگر برخی هنوز متقاعد نشدهاند، در اینجا مدت زمانی که طول میکشد تا رایجترین زبالهها در طبیعت تجزیه شوند را یادآوری می کنیم:
دستمال کاغذی: ۱ تا ۵ سال
پوست میوه: ۱ تا ۳ سال
فیبر نایلون (که در پوشاک و طناب و کفش استفاده می شود): ۶۰ سال
کیسه پلاستیکی: ۱۲۰ سال
بطری پلاستیکی: ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ سال
انتخاب با ماست!!
دو ترفند برای عادتهای بهتر
از کارهای کوچک شروع کنیم
فقط یک یا دو تغییر را هم زمان انجام داده و کم کم آن را افزایش دهیم. «ما به چند نفر که زباله تولید نمیکنند، نیاز نداریم. ما به میلیونها نفر نیاز داریم که این کار را به صورت ناقص انجام دهند.»
پیروزیهای خود را جشن بگیریم.
ما زندگیهای پرمشغلهای داریم و شرایط مختلف میتواند بر توانایی ما در تغییر نحوه استفاده از پلاستیک تأثیر بگذارد. اگر روزی دچار اشتباه شدیم، دلسرد و تسلیم نشویم. فرصت جبران همیشه فراهم است. به خودمان برای تصمیمی که گرفته ایم و کاری که انجام میدهیم افتخار کنیم.
فراموش نکنیم: یک کوهنوردی بدون پلاستیک نه تنها برای کره زمین خوب است، بلکه ارتباط ما با طبیعت را نیز افزایش میدهد.
با گنجاندن این ترفندهای کاهش پلاستیک در برنامه های خود، نه تنها زباله را کاهش میدهیم، بلکه به حفظ کوهستان نیز کمک میکنیم.
بنابراین، بند کفشهای کوه خود را ببندیم، زیبایی مسیر را در آغوش بگیریم و فقط ردپاها را پشت سر باقی بگذاریم.