چیزی جز رد پا باقی نگذاریم.
چیزی جز عکسها نگیریم.
چیزی جز زمان را از بین نبریم.
چیزی جز خاطرات با خود نیاوریم.
اصول «اثری از خود در طبیعت به جا نگذاریم»، چارچوبی قابل درک برای کم ترین تأثیر بر محیط زیست برای هر کسی که به طبیعت میرود، ارائه میدهد. این اصول را میتوان در هر جایی به کار بست – از مناطق دورافتاده گرفته تا پارکهای محلی-. هر اصل یک موضوع مهم را بیان می کند و اطلاعات دقیقی را برای توانمندسازی طبیعت گردان برای به حداقل رساندن تأثیرات شان ارائه میکند.
اصول کمپ زدن در طبیعت ثابت و بدون تغییر نیستند و همواره مورد بررسی و ارزیابی مجدد قرار میگیرند و تحقیقاتی برای اطمینان از بهروز بودن آنها با آخرین بینشهای زیستشناسان، و کارشناسان محیطزیست انجام میشود.
این اصول نه گانه علاوه بر اهمیت دادن به طبیعت، آرامش و ایمنی ما را نیز در نظر دارند. شاید پس از آشنایی و به کار بستن آن ها در کوهنوردی و طبیعت گردی مان به اهمیت شان پی ببریم.
اصل 1: برنامهریزی و آمادهسازی
برنامه ریزی به طبیعت گردان کمک می کند تا پیش از سفر اهداف خود را مشخص کنند و در نتیجه علاوه بر لذت بردن از طبیعت آسیب کمتری به منابع طبیعی و محیط زیست برسد.
نکته های مهم:
- پیش از سفر محدودیت ها و امکانات منطقه را بررسی کنیم.
- برای شرایط مختلف آب و هوایی، خطرات و مواقع اضطراری آماده باشیم.
- سفر خود را به گونه ای برنامه ریزی کنیم که از شلوغی منطقه اجتناب شود.
- سعی کنیم در گروه های کوچک سفر کنیم.
- خوراکی ها و غذاها را به گونه ای بسته بندی کنیم که زباله کمی تولید شود.
- به جای نشانه گذاری و رنگ گذاری برای جهت یابی از نقشه و قطب نما استفاده کنیم.
چرا برنامه ریزی اهمیت دارد؟
- برنامهریزی و آمادگی، به طور قابل توجهی خطرها را کاهش داده و ایمنی افراد و گروه را تضمین میکند.
- با برنامهریزی، میتوانیم تاثیر خود بر محیط زیست را کاهش داده و اصل «اثری از خود در طبیعت به جا نگذاریم» را رعایت کنیم.
- برنامهریزی خوب منجر به تجربهای لذتبخشتر و کاملتر از سفر میشود.
- آمادگی پیش از سفر، اعتماد به نفس را افزایش داده و فرصتهایی برای یادگیری بیشتر درباره طبیعت و مهارتهای طبیعت گردی را فراهم میکند.
شش عنصر مهم در برنامهریزی سفر
- اهداف و انتظارات خود را از سفر مشخص کنیم.
- مهارتها و سطح تجربه همه شرکتکنندگان را ارزیابی کنیم.
- اطلاعاتی درباره منطقهای که قصد بازدید از آن را داریم، از جمله آداب و رسوم مردم محلی، قوانین، مجوزها، شرایط آب و هوایی و خطرات احتمالی، جمعآوری کنیم.
- تجهیزات و پوشاکی را انتخاب کنیم که مناسب، راحت و بادوام باشند.
- فعالیتهایی را برنامهریزی کنیم که با اهداف، مهارتهای گروه و ویژگیهای منطقه هماهنگ باشد.
6. پس از پایان برنامه، تجربه های خود را بازبینی کرده و تغییراتی را که برای سفرهای آینده باید انجام شود، یادداشت کنیم.
دیگر عوامل مهم برای برنامه ریزی کمپ
- شرایط آب و هوایی منطقه را بررسی کنیم و برای تغییرات ناگهانی آماده باشیم.
- نوع زمین و توپوگرافی منطقه را در بررسی کنیم. این به ما کمک میکند تا تجهیزات مناسب را انتخاب کرده و مسیر خود را برنامهریزی کنیم.
- به قوانین، مقررات و آداب و رسوم بومیان احترام بگذاریم.
- محدودیت های زمین های حفاظت شده و خصوصی را رعایت کنیم.
- میزان مهارت و سرعت گروه خود را در نظر بگیریم و بر اساس آن برنامهریزی کنیم.
- مقدار غذای مورد نیاز را پیش از سفر تخمین زده و به اندازه کافی با خود ببریم تا از تولید زباله اضافی جلوگیری شود.
- تعداد نفرات گروه را با توجه به قوانین، هدف سفر و معیارهای «اثری از خود در طبیعت به جا نگذاریم » انتخاب کنیم.
برنامه ریزی وعده های غذایی در کمپینگ
- غذاهایی را با خود ببریم که نیاز به کمترین بستهبندی و آمادهسازی داشته باشند تا بار کوله پشتی را کاهش داده و زبالهها را به حداقل برسانیم.
- غذاهایی را همراه ببریم که نیاز به کمترین پخت و پز داشته باشد و از اجاق گازهای کوچک برای این منظور استفاده کنیم.
نمونه هایی از برنامه ریزی ضعیف سفر
یک گروه ممکن است برنامهریزی کند تا غذا را روی اجاق هیزمی بپزد، اما پس از رسیدن به مقصد متوجه شود هیزم به اندازه کافی ندارد و یا برافروختن آتش در منطقه ممنوع است . چنین گروهی به هر حال آتش روشن میکند، قانون را زیر پا میگذارد و به طبیعت و زمین آسیب میرساند، تنها به این دلیل که برنامه ریزی نادرستی داشته است.
گروهی که برنامه ریزی نادرستی دارد، نمی تواند با سرعت مناسب حرکت کند و ناچار می شود در اواخر شب و در تاریکی اردو برپا کند، آن هم در جایی ناایمن. نتیجه این کار از یک سو آسیب رساندن به منابع و از سوی دیگر نرسیدن به اهداف برنامه است.
اصل 2: گام برداری در طبیعت
شاید کسی بگوید راه رفتن که آموزش نمی خواهد، همه آن را بلدیم. گام برداری، تنها حرکت دادن پاها نیست، به ویژه در طبیعت. نکاتی هست که رعایت آن ها، ما را ایمن تر، خستگی مان را کمتر و طبیعت را سالم تر نگه می دارد.
بخوانید: آموزش گزارش نویسی در کوهنوردی
راه رفتن در زمین های سنگی، شنی و ماسه ای
این سطوح بسیار بادوام هستند و میتوانند در برابر لگدمال شدن و خراشیدگی مکرر مقاوم باشند. (با این حال، گلسنگهایی که روی سنگها رشد میکنند در برابر خراشیدگی آسیبپذیرند). به آن ها توجه داشته باشیم.
راه رفتن در زمین های دارای پوشش گیاهی
مقاومت گیاهان در برابر لگدمال شدن متفاوت است. هنگام رفت و آمد بر روی پوشش گیاهی باید تصمیم های دقیقی گرفته شود. نخست آن که سعی کنیم مسیر و کمپی را انتخاب کنیم که به پوشش گیاهی آسیب نرسانیم. دیگر آن که، اگر ناچار بودیم تا جایی که می توانیم بر روی علفهای خشک چادر بزنیم و یا گام برداریم. مراتع مرطوب و سایر پوششهای گیاهی شکننده به سرعت اثرات لگدمال شدن را نشان میدهند. له شدن گیاهان باعث میشود مسافران دیگر همان مسیر را طی کنند و یا اردو بزنند که این در طول زمان تأثیر مخرب تری می گذارد. طبیعت گردانی که ناچارند در مناطق بدون پاکوب حرکت کنند باید پخش شوند تا از ایجاد مسیرهایی که دیگران را تشویق به پیروی میکند، جلوگیری کنند. تا حد امکان بر روی گیاهان پا نگذارند، به ویژه در شیبهای تند که اثرات گام برداری خارج از مسیر تشدید میشود. در چنین محیط هایی اگر پاکوب مشخصی دیدیم که پوشش گیاهی اش از بین رفته است، برای جلوگیری از آسیب بیشتر بهتر است ما هم از همان راه برویم.
راه رفتن بر روی خاک زنده
خاک زنده که گاهی با نام «پوسته کریپتوبیوتیک» (Crypto biotic shell)،(لایه ای نازک و تیره رنگ،که سطح خاک را میپوشاند و شامل گلسنگها، خزهها، قارچها و سیانوباکتریها است) شناخته میشود، بیشتر در محیطهای بیابانی یافت میشود و در برابر لگد شدن بسیار آسیبپذیر است. خاک زنده از جوامع کوچکی از ارگانیسمها تشکیل شده است که به صورت پوستههای سیاه رنگ و نامنظم بر روی سطح بیابان ظاهر میشوند. این محیط بسیار فراتر از یک توده ساده خاک است. یک اکوسیستم پیچیده و پویا است که مملو از میلیاردها موجود زنده میکروسکوپی و ماکروسکوپی است. این موجودات شامل باکتریها، قارچها، جلبکها، کرمهای خاکی و بسیاری دیگر میشوند که در یک ساختار هماهنگ با هم زندگی میکنند و به حفظ سلامت خاک و در نهایت، سیاره ما کمک میکنند. این پوسته رطوبت را در آب و هوای خشک حفظ میکند و یک لایه محافظ ایجاد میکند که از فرسایش جلوگیری میکند. تنها یک قدم، میتواند این خاک شکننده را نابود کند. نخست آن که فقط در صورت لزوم به این مناطق برویم. در صورت سفر به مناطق بیابانی، استفاده از مسیرهای مشخص در این نوع زمین ضروری است. اگر مجبور به حرکت خارج از مسیر هستیم، روی سنگها یا سطوح مقاوم دیگر راه برویم. در مناطق گسترده خاک زنده که آسیب اجتنابناپذیر است، بهتر است بر روی رد پای یکدیگر برویم تا کوچکترین سطح پوسته تحت تأثیر قرار گیرد. این دقیقا برعکس راه رفتن بر روی زمین هایی است که پوشش گیاهی دارند. خاک زنده همچنین در برابر دوچرخهسواری، ماشین ها و موتورهای آفرود و حرکت دام ها بسیار آسیبپذیر است.
راه رفتن در گودال های آب و گل و لای بیابانی
آب یک منبع بسیار کمیاب برای همه موجودات زنده در بیابان است. بنابراین باید از راه رفتن در گودالهای آب، گودالهای گل و لای یا به هر نحوی مزاحمت در آب سطحی خودداری کنیم. آب چالهها علاوه بر منبع تامین آب، خانه حیوانات کوچک بیابانی نیز هستند.
اصل 3: کمپ و چادر زدن در مکان نامناسب
از مهمترین هدف های طبیعت گردی، لذت بردن از آن بدون آسیب رساندن به منابع طبیعی، پوشش گیاهی یا آبراههاست. درک چگونگی ایجاد تأثیرات سفر برای دستیابی به این هدف ضروری است. آسیب برنامه ما زمانی رخ میدهد که پوشش گیاهی سطحی یا جوامع ارگانیسمها بیش از حد له شده و غیرقابل بازیابی شوند. پس آگاه باشیم با کمپ زدن در مکانی نامناسب، میتوانیم تأثیر جبران ناپذیری بر منابع طبیعی داشته باشیم. زمین بایر حاصل از فعالیت نامناسب ما منجر به فرسایش خاک و توسعه مسیرهای نامطلوب یا پوشش گیاهی له شده میشود. با آموختن بهترین روشها برای سفر و کمپینگ مسئولانه در جای مناسب، میتوانیم تأثیر انسان بر طبیعت را کاهش دهیم.
نکته های مهم:
- جای مناسب کمپ شامل مکان های ایجاد شده، اردوگاهها، و زمین های سنگی، شنی و ماسه ای، و علفزارهای خشک یا بر روی برف و یخ است.
- در کنار رودها و دریاچه ها، هم برای در امان ماندن از سیل و بالا آمدن آب و هم دوری از محل آبشخور جانوران با فاصله ای دست کم 60 متری چادر خود را برپا کنیم.
- اردوگاههای خوب پیدا میشوند، ساخته نمی شوند. تغییر در یک سایت و مکان کمپ ضروری نیست.
- بر روی مکان هایی که برای چادر زدن درست شده اند، کمپ خود را برپا کنیم.
- اردوگاه مان باید کوچک باشد و پراکنده چادر نزنیم.
- به یاد داشته باشیم تخریب منابع طبیعی با استفاده از محل های کمپ آماده کاهش می یابد. هنگام انتخاب این سایتها، باید مطمئن شویم با اندازه گروه و تجهیزات ما سازگار است.
- لگدمال کردن مداوم مرزهای اردوگاه، پوشش گیاهی اطرافش را از بین می برد. به این پدیده خزیدن سایت می گویند. با رعایت محدوده کمپ، از گسترش و خزیدن سایت جلوگیری کنیم.
- تصمیمگیری در مورد محل کمپ باید بر اساس اطلاعاتی در مورد زمین منطقه، شکنندگی پوشش گیاهی و خاک، احتمال مزاحمت برای حیات وحش، ارزیابی تأثیرات قبلی و پتانسیل گروه برای ایجاد یا اجتناب از تأثیر باشد.
این مقاله را از دست ندهید: جهت یابی در کوه با عناصر طبیعی
کمپینگ در مناطق دورافتاده و دست نخورده
مناطق دور افتاده معمولا دستنخورده هستند، گردشگران کمی دارند و از تاثیر انسانی در امان بوده اند. تنها در صورتی به این مکانهای منحصر به فرد برویم که متعهد به تکنیکهای «اثری از خود در طبیعت به جا نگذاریم» بوده و مهارت بالایی در آنها داشته باشیم. در مکانهای دستنخورده، بهتر است چادرها را دور از هم برپا کنیم، از رفت و آمد در مسیرهای تکراری خودداری کنیم و هر شب کمپ را جابهجا کنیم. هدف این است که تعداد دفعاتی که هر قسمت از سایت لگدمال میشود را کاهش دهیم. هنگام برپایی کمپ، چادرها و آشپزخانه را در زمین های مناسب پخش کنیم. در اطراف کمپ کفشهای نرم بپوشیم. فعالیت اطراف آشپزخانه و مکانهایی که کولهها در آن هستند را کم کنیم. بر روی سطح تخته سنگهای بزرگ که مکانهای خوبی برای آشپزی هستند، غذا بپزیم. مراقب باشیم کجا راه میرویم تا گیاهان را له نکنیم. مسیر برداشتن آب را هر بار تغییر دهیم. دفعات برداشتن آب را با حمل ظرف های بزرگتر و بیشتر، کم کنیم. در فاصله دست کم 60 متری منابع آب اردو بزنیم.
هنگام جمع کردن کمپ، وقت بگذاریم و محل را به شکل نخست آن برگردانیم. پوشاندن مناطق خراشیده با مواد طبیعی (مانند برگ درختان)، پاک کردن رد پا و مرتب کردن چمن و پوشش گیاهی با یک چوب به بهبود سایت و کمتر آشکار شدن آن به عنوان یک اردوگاه کمک میکند. این تلاش اضافی به پنهان کردن هرگونه نشانهای از جایی که کمپ کردهایم کمک میکند و احتمال این که دیگر گردشگران در همان مکان کمپ کنند را کاهش میدهد.
انتخاب محل کمپ در زمین های خشک و بیابانی
مناسبترین محل کمپ در زمینهای خشک روی سطوحی مانند سنگ و شن یا سایتهایی است که پیشتر بر رویشان اردو زده شده است و در نتیجه کمپ زدن در آن جا آسیب کمتری خواهد داشت. هنگام کمپ زدن در چنین جایگاه هایی مطمئن شویم که مکان ما به اندازه ای بزرگ است که همه گروه را در خود جای می دهد.
در چنین مناطقی سنگ، شن یا ماسه همگی انتخابهای خوبی هستند. دوباره یادآوری می کنیم، هرگز نباید روی خاک زنده، جزایر گیاهی یا نوارهای سبز ارزشمند کنار نهرها کمپ بزنیم. در ناچاری و هنگام کمپینگ در بسترهای شنی رودخانه و مناطقی که مستعد سیلهای ناگهانی هستند، مراقب باشیم.
هرگز محل کمپ را از مواد آلی مانند برگها پاک نکنیم و تا حد ممکن سنگها و شن را جا به جا نکنیم. مواد آلی به کاهش آثار لگدمال شدن، محدود کردن تراکم خاک، آزاد کردن مواد مغذی گیاهی و کاهش نیروهای فرسایش بارندگی کمک میکند. آسیب زدن به سنگهای پوشیده از گلسنگ و لاک، که به عنوان سنگفرش بیابان شناخته میشوند، میتواند برای صدها سال تأثیر مخرب برجای بگذارد. پس از تخریب، این سنگها به سختی جایگزین میشوند و گلسنگها و لاکهای شان در طول عمر ما رشد نخواهند کرد.
چادر زدن روی یخ و برف
اثر رفت و آمد و چادر زدن بر روی چنین سطح هایی که ممکن است دائمی نباشند گزینههای خوبی برای کمپینگ هستند، به شرطی که اقدامات ایمنی رعایت شود و لایه برف برای جلوگیری از آسیب به پوشش گیاهی به اندازه کافی (15 سانتی متر یا بیشتر) عمیق باشد.
اصل 4: مدیریت پسماند و زباله در طبیعت
زبالهای که انسانها هنگام لذت بردن از طبیعت تولید میکنند، در صورت دفع نادرست میتواند تأثیرات جبران ناپذیری داشته باشد. پیشبینی انواع زبالهای که خواهیم داشت و دانستن تکنیکهای صحیح برای مدیریت و دفع آن ها در منطقهای که می رویم، بسیار مهم است. اصل «ردی از خود در طبیعت به جا نگذاریم» علاقهمندان به طبیعت را تشویق میکند تا نتیجه رفتار خود را که بدون شک بر افراد دیگر، آب و محیط زیست تأثیر میگذارد، در نظر بگیرند.
نکته های مهم:
- هر چه را که آوردیم، بازگردانیم. محل کمپ و مسیر رفت و آمد خود را برای زباله یا غذای ریخته شده بررسی کنیم. تمام زبالهها و باقی مانده غذا را جمع کنیم.
- هرگز زباله های خود نسوزانیم.
- پوست و باقی مانده میوه ها را در مسیر و محل اردو رها نکنیم.
- پسماند انسانی را در چالههایی به عمق 15 تا 20 سانتی متر و دست کم 60 متر دورتر از آب، کمپ و راه ها دفع کرده و پس از اتمام کار، چاله را بپوشانیم و استتار کنیم.
- دستمال توالت را مانند مدفوع دفن کرده و یا همراه دیگر زباله ها بازگردانیم.
- شست و شوی خود یا ظرف های مان را 60 متر دورتر از نهرها، رودها و دریاچهها انجام دهیم و از کمترین مواد شوینده استفاده کنیم. آب ظرف شسته شده را دور از منابع آب پراکنده کنیم.
پسماندهای انسانی
امروزه بیش از صد نوع پروتوزوآ (Protozoa) (تکیاخته)، باکتری و ویروس در پسماندهای انسانی شناسایی شدهاست. دفع صحیح برای جلوگیری از آلودگی منابع آب، اجتناب از پیامدهای منفی پیدا شدن آن توسط دیگران و جانوران، کاهش احتمال شیوع بیماری و تجزیه آن در طبیعت مهم است. در بیشتر مکانها، دفن صحیح مدفوع انسانی موثرترین روش برای به دست آوردن نتایج بالاست.
دفن پسماند انسانی
بهترین راه از بین بردن پسماند انسانی کندن چالهای به عمق 15 تا 20 و قطر 10 تا 15 سانتی متر در فاصله 60 متری از نهرها و رودها و دریاچه هاست. برای این منظور بهتر است محلی را انتخاب کنیم که دور از کمپ بوده و رفت و آمد در آن جا کم باشد. پس از اتمام کار، چاله را با خاک پوشانده و با مواد مواد طبیعی استتار کنیم.
اگر با یک گروه هستیم یا بیش از یک شب در یک مکان می مانیم، چالهها را در یک منطقه وسیع پخش کنیم و دو بار به یک مکان نرویم. سعی کنیم محلی با خاک ارگانیک عمیق پیدا کنیم. مواد آلی خاک دارای ارگانیسمهایی است که به تجزیه مدفوع کمک میکند. (خاک ارگانیک معمولا تیره است و رنگ بیشتری دارد).
در صورت امکان، چاله را جایی بکنیم که بیشترین نور خورشید را دریافت کند. گرمای خورشید به تجزیه مواد کمک میکند.
بهتر است جایی مرتفع را انتخاب کنیم که آب در هنگام روان شدن به آن نرود. با گذشت زمان، مدفوع در حال تجزیه قبل از رسیدن به منابع آب به داخل خاک نفوذ میکند. از دفع پسماند در مناطقی که آب در آن جریان دارد، مانند زمین های شنی، حتی اگر در حال حاضر خشک باشند، اجتناب کنیم.
دستمال توالت
دستمال توالت اگر به درستی دفع نشود، میتواند علاوه بر تاثیر ناخوشایند بر دیگران، حیوانات را جذب کرده و باعث آلودگی شود. بنابراین باید در یک چاله دفن شود یا بستهبندی شده و به محیط شهری بازگردانده شود. در محیط های بیابانی باید دستمال توالت را بستهبندی کرده و با خود برگردانیم.
تا حد امکان از دستمال های معطر استفاده نکنیم. شاید ناچار شویم از دستمال توالت طبیعی، مانند گیاهان یا برف استفاده کنیم. در آن صورت باید آن ها را هم در چاله دفن کنیم. دستمالهای مرطوب را باید به عنوان زباله بستهبندی کنیم و با دیگر زباله ها به محل زندگی خود بازگردانیم.
پسماندهای قاعدگی
برای دفع صحیح تامپون و پد باید آن ها را بستهبندی کرده و به محل زندگی مان بازگردانیم. همچنین نباید دفن شان کرد زیرا به راحتی تجزیه نمیشوند و حیوانات ممکن است آنها پیدا کنند.
برای بستهبندی این اقلام، مانند دستمال توالت، پوشک بچه و غیره، یک کیسه پلاستیکی قابل آببندی پوشیده شده با نوار چسب میتواند یک راه حل ارزان، آسان و مناسب باشد. این کار حریم خصوصی را حفظ میکند و آن ها را از دیگر زبالهها جدا نگه میدارد. در صورت استفاده از کاپ قاعدگی، می توان آن ها را در یک چاله، مشابه پسماندهای جامد انسانی، دفن کرد.
ادرار
ادرار تأثیر مستقیم کمی بر گیاهان یا خاک دارد. ادرار ممکن است جانورانی را که به نمکها جذب میشوند، به سمت خود بکشاند. ادرار کردن روی سنگ، و شن و ماسه احتمال جذب حیوان ها را کاهش میدهد. رقیق کردن ادرار بر روی زمین با آب بطری میتواند اثرات نامطلوب آن را کاهش دهد. فراموش نکنیم این کار را نباید در منابع آب چه طبیعی و چه دست ساز انجام دهیم.
برای کم کردن تأثیرات اجتماعی و آلودگی، بهتر است هنگام ادراد کردن، از راه ها، اردوگاه، منابع آب و نهرها و رودها دور باشیم.
در کوهپیما بخوانید: راهنمای برنامه ریزی برای صعود
زباله های دیگر
«هر چه را که آوردیم، بازگردانیم»، یک جمله آشنا و مهم است. زباله ها زمان زیادی برای تجزیه شدن نیاز دارند، گاهی تا صدها سال. پس رها کردنشان در طبیعت علاوه بر آثار مخرب، برای دیگر طبیعت گردان نیز ناخوشایند است.
بسیار مهم است که زبالههای آشپزی مان را بازگردانیم. وعدههای غذایی را طوری برنامهریزی کنیم که از ایجاد زبالههای کثیف و بدبو جلوگیری شود. برای دفع، آن ها را نسوزانیم. زبالههای نیمسوخته یا دفن شده همچنان حیوانات را جذب میکند. به یاد داشته باشیم که پوست و باقی مانده میوه ها نیز به راحتی و در کوتاه مدت در طبیعت تجزیه نمی شوند. بنابر این نباید آن ها را رها کنیم.
زبالههای نادیده گرفته شده و در ظاهر کم اهمیت نه تنها چشم انداز را زشت می کنند، بلکه میتوانند کشنده نیز باشند. کیسههای پلاستیکی، ته سیگار، نخ ماهیگیری و دیگر زبالهها در صورت دفع نادرست میتوانند به محیط زیست ما آسیب جبران ناپذیر برسانند.
بنابراین باید کیسههایی برای حمل زبالههای خود (و شاید دیگران) داشته باشیم. پیش از ترک کمپ، زبالههای ریز مانند تکههای غذا، پوست میوه و تنقلات را جمع کنیم.
پسآب شست و شو
هنگام شستن خود یا ظرف های مان، نباید آب های طبیعی را آلوده کنیم. شست و شو را در دریاچه یا نهر انجام ندهیم؛ در عوض، آب را با فاصله ای قابل توجه دورتر از منابع آب ببریم و پسآب صاف شده را پراکنده کنیم. با استفاده از ضدعفونیکنندههای دست علاوه بر اطمینان بیشتر از تمیزی، نگران پسآب شست و شو نیز نخواهیم بود.
برای شستن ظرف، از یک قابلمه تمیز یا ظرفی دیگر برای جمعآوری آب استفاده کنیم و آن را به محل شست و شو (دورتر از منابع آب) ببریم. این کار باعث کاهش لگدمال شدن کرانه دریاچهها، رودخانهها و چشمهها میشود و به دوری مواد شوینده از آب کمک میکند. شاید لازم باشد پسآب شست و شوی ظرف ها را از صافی رد کرده و زباله های خشکش را بسته بندی کنیم.
شوینده ها
مواد شوینده میتواند بر کیفیت آب دریاچهها و نهرها و رودها تأثیر نامطلوب داشته باشد. بنابراین استفاده از آن ها را کاهش دهیم. همیشه دور از منابع آبی از آن ها استفاده کنیم. لوسیون، ضد آفتاب، دفع کننده حشرات و روغنهای بدن نیز میتوانند منابع آب را آلوده کنند.
اصل 5: چیزی از طبیعت با خود نبریم
ممکن است یک تکه سنگ یا گیاه چشم مان را بگیرد و بخواهیم با خود به عنوان یادگاری به خانه ببریم. این کار علاوه بر آسیب زدن به اکوسیستم، چشم انداز طبیعت را نیز دستخوش تغییر می کند. پس بهتر است هر چه را که می بینیم، تنها ببینیم. این کار همچنین باعث می شود دیگران نیز بتوانند از کشف زیبایی ها لذت ببرند.
نکته های مهم:
- به آثار و مصنوعات باستانی و فرهنگی مسیر دست نزنیم.
- سنگها، گیاهان و دیگر چیزهای طبیعی را همان طور که پیدا کردهایم، رها کنیم.
- با بردن گونه های غیر بومی (به ویژه گیاهان و دانه ها) و رها کردن آن ها در طبیعت به اکوسیستم و ساختار بومی منطقه آسیب نزنیم.
- از تغییر ساختار و کندن ترانشه ها (گودال های بزرگ) در زمین بپرهیزیم.
- از آسیب رساندن به درختان و گیاهان زنده خودداری کنیم.
- از کوبیدن میخ به درختان برای آویزان کردن وسایل، تبر زدن یا اره کردن و حکاکی روی آنها خودداری کنیم. این کارها میتواند درختان را دچار بیماری کرده و باعث آسیب دائمی آن ها شود. هنگام بستن وسایلی مانند رخت آویز به درخت، باید از بندهایی با قطر بیشتر از 5 میلی متر استفاده کنیم تا به درختان آسیب نرسد. تنها به درختان تنومند و بزرگ بند ببندیم. همچنین نباید شاخه های درختان را برای درست کردن زیرانداز و تشک ببریم.
- شاید به نظر برسد چیدن چند گل تأثیر چندانی بر پوشش گیاهی نداشته باشد. اما اگر هر طبیعت گرد فکر کند: «من فقط چند تا برمیدارم»، آن گاه تاثیر مخرب این کار نمایان خواهد شد. گرده افشانی هایی که گیاهان انجام می دهند، اغلب دامنه ای کوچک دارد و ممکن است برای بقا به همین چند گل وابسته باشند. به جای چیدن گل، از آن عکس بگیریم.
- هنگام جستجوی گیاهان خوراکی و دارویی، بهتر است حد و اندازه ای برای خود قائل شویم و آن ها را بی رویه نچینیم. این کار باعث می شود خودمان نیز سال های بعد چیزی برای چیدن نداشته باشیم، زیرا روند گرده افشانی و تکثیرشان را از بین برده ایم.
رها کردن اشیاء طبیعی
دیدن اشیاء طبیعی زیبا و جالب مانند شاخ گوزن، چوب فسیلشده یا سنگهای رنگی، تجربه خوشایند طبیعت گردی را دوچندان می کنند. علاوه بر این، آنها ممکن است با بازگرداندن مواد مغذی به خاک نقش حیاتی در اکوسیستم و زیستگاه داشته باشند. پس آن ها را به حال خود بگذاریم و تنها از دیدنشان لذت ببریم.
در طبیعت تغییری ایجاد نکنیم
برای بهینه سازی مکان کمپ تغییری در ساختار طبیعی آن ایجاد نکنیم. کندن گودال و جا به جایی سنگ ها و کندن گیاهان نمونه های این کار هستند که تغییر بنیادی در طبیعت به وجود می آوردند. جابهجایی سنگها میتواند باعث فرسایش و تغییر زیستگاه گونهها به ویژه آبزیان و حشرات شود. ساختن سنگچینها نیز میتواند باعث ایجاد مشکل در ناوبری برای کسانی که بعد از ما میآیند بشود. اگر جایی را از سنگهای سطحی، شاخهها یا برگ های گیاهان پاک می کنیم، پیش از ترک محل، آن جا را به همان شکل نخست برگردانیم. به یاد داشته باشیم که کمپهای خوب ساخته نمی شوند، پیدا میشوند.
گونه های مهاجم
با تمیز کردن منظم وسایل خود از جا به جایی گونه ها به محل دیگر بپرهیزیم. بهتر است کفشها، چادرها، لاستیکهای دوچرخه و غیره به طور مرتب تمیز شوند. برخی از گونه های گیاهی مهاجم بوده و اگر به جای دیگری منتقل شوند ممکن است، تغییرات ناخوشایند و جبران ناپذیری بر پوشش گیاهی منطقه بگذارند.
اصل 6: در طبیعت چگونه آتش درست کنیم.
برخی از گردشگران، کمپینگ را بدون آتش نمی توانند تصور کنند. هرچند درست کردن آتش یک مهارت ضروری برای هر طبیعت گرد است اما، ظاهر طبیعی بسیاری از مناطق به دلیل استفاده بیش از حد آتش و افزایش تقاضا برای هیزم تخریب شده است. علاوه بر این، آتشسوزیهای جنگلی که معمولا توسط انسان روی می دهد، همچنان طبیعت را تهدید میکند. ما میتوانیم با در نظر گرفتن چند نکته کلیدی، تأثیرات استفاده از آتش را کاهش دهیم.
نکته های مهم:
- آتش میتواند تأثیرات جبران ناپذیری بر محیط زیست داشته باشد. پس بهتر است برای پختوپز از یک اجاق گازی کوچک استفاده کنیم و برای روشنایی از نور یک چراغ لامپی سفری لذت ببریم.
- اگر ناچار شدیم آتش درست کنیم، بهتر است آتش را درون اجاق های طبیعت گردی یا یک ظرف درست کنیم.
- اگر ناچار شدیم آتش درست کنیم، آن را کوچک نگه داریم و فقط از چوبهای خشکی که از تنه و شاخه درختان و بوته ها جدا شده اند استفاده کنیم.
- اگر ناچار شدیم آتش درست کنیم، پس از پایان پخت و پز آتش را کاملا خاموش و خاکستر سرد شده را پراکنده کنیم.
هیزم
هیزم یک حامل رایج گونههای مهاجم است. برای کاهش این خطر، خرید یا جمعآوری قانونی چوب از اکوسیستمی که در آن جا آتش درست می کنیم، بهترین گزینه است.
- هیزم باید از فاصله کمتر از 100 کیلومتری محل اردو تهیه شود.
- هیزم باید از یک منبع محلی خریداری شود یا در جایی که مجاز است به صورت مسئولانه جمعآوری شود.
- درختان ایستاده، زنده یا مرده، سبز یا خشک شده، خانه پرندگان و حشرات هستند، بنابراین به آن ها دست نزنیم. درختان افتاده نیز پناهگاه پرندگان و جانوران کوچک هستند، ظرفیت نگهداری آب خاک را افزایش میدهند و مواد مغذی را از طریق تجزیه به محیط باز میگردانند. بنابراین برای درست کردن آتش به درخت ها کاری نداشته باشیم.
- کندن شاخهها از درختان ایستاده یا افتاده همچنین از زیبایی طبیعی یک منطقه کم میکند.
- چوب خشک و جداشده و افتاده به سرعت میسوزد، جمعآوری آن آسان است و تأثیر کمتری بر جای میگذارد.
- در صورت ناچاری از تکههای کوچک چوب که قطرشان کم تر از مچ دست است، استفاده کنیم.
- چوب های خشک را از یک منطقه وسیع دور از کمپ جمعآوری کنیم.
- خاکستر و چوب های به جا مانده از آتش را با آب کاملا خاموش کنیم.
- در مناطق دورافتاده، خاکستر را در یک منطقه وسیع دور از کمپ پراکنده کنیم. اگر نزدیک رودخانه هستیم، آن را در آب بریزیم.
- خاک را پس از تمیز کردن محل آتش به شکل نخستش برگردانیم.
- چوبهای استفاده نشده را پراکنده کنیم تا منطقه شکل طبیعی داشته باشد.
- زباله ها را در آتش نسوزانیم. آن ها را پس از بسته بندی با خود ببریم.
ایمنی
- هرگز آتش را بدون مراقبت رها نکنیم.
- چوب و دیگر منابع سوخت را از آتش دور نگه داریم.
- آتش را به اندازه معقول درست کنیم.
- برای مواقع اضطراری، آب کافی در دسترس داشته باشیم.
- پس از پخت و پز آتش را کاملا خاموش کنیم.
- هنگام استفاده از اجاق یا آتش، نظارت کافی بر جوانان و کودکان داشته باشیم.
- بر اساس راهنمای ایمنی اجاق های گازی از آن ها استفاده کنیم.
- از ظروف تایید شده برای حمل سوخت استفاده کنیم.
اجاق های طبیعت گردی (Hiking stove)
این اجاق ها جایگزین خوبی برای آتش سنتی کمپ هستند. از سینیهای فلزی تخلیه روغن و گریلهای باربیکیو خانگی نیز می توان برای این منظور استفاده کرد. اجاق های طبیعت گردی جمع و جور در فروشگاه های لوازم طبیعت گردی در دسترس هستند. این اجاق ها باید دست کم دارای اضلاع سه اینچی باشند و هنگام استفاده باید روی سنگها یا خاک معدنی گذاشته شوند تا گرما، زمین و گیاهان را نسوزاند.
اصل 7: به دیگر جانداران احترام بگذاریم
زمانی که در طبیعت هستیم، باید برای کم کردن تأثیر خود بر گونه های جانوری و گیاهی تلاش کنیم. تأثیرات انسان بر محیط زیست میتواند منجر به تعاملات منفی او و حیات وحش،کاهش سلامت زیست بوم و جابجایی یا مرگ جانوران و گیاهان شود. همه این تأثیرات را میتوان با احترام به منابع طبیعی و محیط زیست کاهش داد.
نکته های مهم:
- جانوران وحشی را از دور نگاه کنیم و از دنبال کردن یا نزدیک شدن به آنها خودداری کنیم.
- هرگز به حیوانات غذا ندهیم. تغذیه جانوران وحشی به سلامت آنها آسیب میرساند، رفتارهای طبیعی شان را تغییر میدهد و آنها را در معرض شکارچیان و سایر خطرات قرار میدهد.
- در طبیعت همیشه بر روی حیوانات خانگی کنترل داشته باشیم (یا آنها را در خانه بگذاریم).
- در زمانهای حساس (زادآوری، لانه سازی، به دنیا آوردن نوزاد، تخم گذاری و…) از جانوران دوری کنیم.
فاصله خود را با حیات وحش حفظ کنیم.
دیدن حیات وحش بخش هیجانانگیزی از طبیعت گردی است. در حالی که ممکن است به نظر برسد حیوانات از حضور ما ناراحت نیستند، اما میتوانند غیرقابل پیشبینی باشند و نزدیک شدن بیش از حد به آن ها میتواند باعث شود که به ما آسیب برسانند یا در صورت تلاش برای فرار به خود آسیب بزنند.
در برخی از مواقع سال، مانند فصل زادآوری یا لانهسازی، حیوانات به حضور انسان حساستر هستند. دیدن انسانها ممکن است باعث شود فرزندان خود را رها کند یا برای محافظت از آنها تهاجمیتر شوند. در زمستان، موجودات کوچک باید سختتر تلاش کنند تا زنده بمانند. حضور ما باعث می شود از انرژی مورد نیاز برای زنده ماندن برای فرار استفاده کنند. بنابراین باید فاصله خود را از آن ها حفظ کنیم.
به جانوران وحشی غذا ندهیم.
هرگز به جانوران وحشی غذا ندهیم، صرف نظر از اینکه چقدر گرسنه به نظر می رسند. غذای انسان برای آن ها ناسالم است و دسترسی منظم به آن می تواند باعث شود دیگر به دنبال منابع غذای طبیعی خود نروند و برای وعده های غذایی خود به ما وابسته شوند. دسترسی به غذای ما همچنین می تواند باعث شود حیات وحش ترسش از انسان را از دست بدهد و به ما یا مناطق ناامن مانند جاده های شلوغ جذب شود. از سوی دیگر شکارچیان را نیز دوست خود دانسته و به آن ها نزدیک شود.
همیشه مهم است که غذا و زباله های خود را به گونه ای نگهداری کنیم که جانوران به آن دسترسی نداشته باشند. در مکان هایی که خرس هست مواد غذایی، زباله و لباس های استفاده شده خود را در فاصله دست کم 5 متری از چادر قرار داده و ترجیحا از شاخه درخت بیاویزیم.
حیوانات خانگی
جانوران وحشی، حیوانات خانگی را به عنوان شکارچی میبیند. مهم است که مطمئن شویم حیوانات خانگی ما فاصله خود را از آن ها حفظ میکنند و دنبال یا تعقیب شان نمیکنند. جانوران حیات وحش نه تنها میتوانند به حیوانات خانگی در دفاع از خود یا هنگام محافظت از فرزندان خود آسیب برساند، بلکه میتوانند بیماریهایی مانند هاری را نیز به آن ها منتقل کنند. علاوه بر این، حیوانات وحشی میتوانند مستقیما توسط حیوانات خانگی ما یا در حین تعقیب آنها آسیب ببینند. نگه داشتن حیوانات خانگی با قلاده یا تحت کنترل صدا و در دید، به حفظ امنیت ما، حیوانات خانگی و جانوران وحشی کمک میکند.
اصل 8: به بومیان و دیگر طبیعت گردان احترام بگذاریم.
یکی از مهمترین اجزای اخلاق طبیعت گردی، داشتن ادب نسبت به دیگران است. این کار به همه کمک میکند تا از تجربه خود لذت ببرند. سر و صدای بیش از حد، حیوانات خانگی کنترل نشده و محیطهای آسیبدیده از جذابیت طبیعت گردی میکاهد و خاطره ناخوشایندی باقی می گذارد. توجه به دیگران تضمین میکند که همه میتوانند از طبیعت لذت ببرند، صرف نظر از اینکه چگونه با آن تعامل دارند.
نکته های مهم:
- به دیگران احترام بگذاریم و از کیفیت تجربه آنها محافظت کنیم.
- مودب باشیم و به دیگران در مسیر و کمپ احترام بگذاریم.
- به بومیان و چوپانان و دام و حیوان های آن ها احترام بگذاریم.
- دور از راه ها و دیگران اردو بزنیم.
- اجازه دهیم صدای طبیعت غالب باشد. صدای بلند و سر و صدای زیاد نداشته باشیم.
آلودگی صوتی ایجاد نکنیم.
برخی از افراد ممکن است برای گذراندن وقت با خانواده و دوستان به طبیعت بروند، برخی دیگر ممکن است برای لذت بردن از آرامش طبیعت. بر اندازه صدایی که با دستگاه پخش موسیقی، تماسهای تلفنی و سایر وسایل الکترونیکی تولید می کنیم و ممکن است باعث آزار و ناراحتی آن ها شود کنترل داشته باشیم. اگر می خواهیم به موسیقی گوش دهیم، از یک هدفون استفاده کنیم تا مزاحم دیگران نشویم. در مناطقی مانند کمپها، به دستورالعملهای مربوط به ساعت های خواب و استراحت و آرامش دیگران احترام بگذاریم و از سر و صدا به ویژه در شب و اوایل صبح خودداری کنیم.
راه ها عمومی هستند
شاید هنگام طبیعت گردی با افراد دیگری روبرو شویم. در چنین مواقعی راه را سد نکنیم و مسیر را برای عبورشان باز کنیم. هنگام پیادهروی یا دویدن، کسانی که سربالایی می آیند همیشه حق تقدم دارند. اگر دوچرخهسوار هستیم، همیشه به پیاده ها، دوندهها و اسب سواران راه بدهیم. فراموش نکنیم که معلولان همیشه در اولویت هستند.
هنگام حرکت سریع در مسیرها، چه دویدن، اسکی یا دوچرخهسواری، کنترل خود را حفظ کنیم. پیش از سبقت گرفتن از دیگران، با ادب حضور خود را اعلام کنیم و با احتیاط سبقت بگیریم.
حیوانات خانگی را در طبیعت کنترل کنیم.
برخی از طبیعت گردان ممکن است از حیوانات خانگی بترسند، در اطراف آنها احساس ناراحتی کنند یا آلرژی داشته باشند. همیشه حیوانات خانگی را کنترل کنیم و ایمنی و راحتی دیگران را مهم بدانیم. سرگین حیوانات خانگی مان را از کمپها و مسیرها جمعآوری کنیم. این ها میتواند آب را آلوده کرده و به حیات وحش آسیب برساند. برخی از مناطق ورود سگها را ممنوع میکنند یا نیاز دارند که همیشه با قلاده باشند. قلاده علاوه بر نگه داشتن حیوانات خانگی روی مسیر، به کم شدن برخورد آن ها با جانوران حیات وحش کمک می کند و اجازه میدهد صاحبانشان به راحتی فضولات آنها را پیدا کنند و آنها را در اطراف سایر حیوانات خانگی و افراد کنترل کنند.
به فرهنگ بومیان احترام بگذاریم.
به مردم بومی و آداب و رسوم و اعتقاداتشان احترام بگذاریم. این ما هستیم که باید خود را با آن ها وفق دهیم، زیرا ما به سرزمین و شهر و روستای آن ها وارد شده ایم. پیش از سفر درباره جوامع بومی تحقیق کنیم و با الزامات و قوانین آن ها آشنا شویم و در رعایت آن ها بکوشیم.
تا حد امکان، در مناطقی اردو بزنیم که از دید پنهان هستند تا تأثیرات بصری و احساس شلوغی را کاهش دهیم.
اصل 9: در رسانههای اجتماعی مسئولانه پست بگذاریم.
در حالی که وسوسهانگیز است که کشف خود از یک مزرعه بکر گلهای وحشی و یا دیدن یک خرس غول پیکر را در اینستاگرام پست کنیم، اما این میتواند منجر به هجوم کسانی شود که هیچ علاقه و احترامی نسبت به طبیعت ندارند. ژئوتگ کردن یک کمپ، مسیر یا قله کوه دور افتاده یا منطقه ای که مخصوص کارشناسان است، میتواند مردم را تشویق کند که به آن مکان که برای همه مناسب نیست، بروند. اصل «هیچ اثری از خود در طبیعت به جا نگذاریم» برای رسانههای اجتماعی به این معنی نیست که باید کاملا از آن صرفنظر کنیم، بلکه باید تأثیری را که پست ما ممکن است ایجاد کند، در نظر بگیریم و سپس باید زیرنویسهای توضیحی و هشداردهنده ارسال کنیم. در بسیاری از موارد، انتخاب یک ژئوتگ عمومیتر از بازدید بیش از حد از یک مقصد دور افتاده یا حساس محیط زیست جلوگیری میکند.
